Varroa, zwaar onderschatte en meest dodelijke bijenziekte.

Gepubliceerd op: 2020-02-10

Van overal krijg ik van imkers informatie over een grote bijensterfte dit jaar. Zowel via facebook als in mijn persoonlijke contacten. Ik beschik niet over totale cijfers, maar vermoed dat het sterftecijfer alleszins (veel) hoger zal liggen dan vorig jaar. Het blijft natuurlijk wachten op definitieve cijfers alvorens zekerheid te hebben over de omvang van de bijensterfte.

Steeds weer dezelfde symptomen : ‘In de herfst vlogen de bijen nog goed. En nu is de kast plots leeg. Soms blijft een klein beetje dood broed achter en enkele (dode) bijen. De meeste bijen zijn echter spoorloos verdwenen. Wel nog veel eten. In de achtergebleven cellen veel witte puntjes’.

Velen zoeken naar allerlei oorzaken. Met deze symptomen moet je echter niet ver zoeken : varroa is de doodsoorzaak. Alleszins in de meeste gevallen. In 2018 waren de sterftecijfers redelijk laag. De lente en zomer waren toen warm en heel droog, waardoor er in de zomer weinig of geen nectar meer beschikbaar was en er een vroege broedstop intrad, die de groei van de varroa afremde. In 2019 was het minder droog en kweekte de varroa er duchtig op los.

Hoe komt het dat varroa zo onderschat is en zo dodelijk kan zijn ? We hebben immers reeds meer dan 35 jaar ervaring met deze genadeloze parasiet. Meerdere oorzaken :

  1. Steeds meer imkers willen meewerken aan de zoektocht naar varroaresistente bijen en behandelen gewoonweg niet meer. Nobel. Of ze zijn die behandelingen gewoonweg moe. Het is inderdaad niet aangenaam om met een gasmasker op de bijen te behandelen met oxaalzuur. Onze modale bijen zijn echter nog niet varroaresistent en sterftecijfers van 80 tot 100 % (naargelang het aantal bijenkasten) zijn dan ook niet verwonderlijk als men niet behandelt. Een alternatief bestaat erin wel degelijk te behandelen, maar bij de behandeling het totale aantal gevallen mijten te tellen. Kasten met het minste mijten vertonen enige resistentie en zijn dus geschikt om mee voort te telen. Zo combineert men selectie met verzorging van de andere bijenvolken.

  2. Sommige imkers behandelen niet efficiënt of niet op het gepaste moment. De levenswijze en impact van varroa op de bijen wordt immers niet steeds goed begrepen.

Daarom enkele tips :

  1. Varroa richt zijn schade aan in het broedstadium van de bijen. Winterbijen die als larve aangetast werden door varroa leven geen 6 maanden, maar hooguit 6 weken. Deze winterbijen worden geboren in september, oktober en november. In december kan de kast al uitgestorven zijn omdat de meeste winterbijen verzwakt waren door varroa.

  2. De varroa moet daarom bestreden worden vóór die winterbijen geboren worden. In de maanden juli-augustus dus. Later is te laat. In december nog snel oxaalzuur druppelen zal uw bijenvolk niet van de ondergang redden. Het enige wat helpt, is zorgen dat zo weinig mogelijk winterbijen als larve te maken hebben met varroa.

  3. De meest gebruikte behandelingen zijn flashbehandelingen, dat wil zeggen behandelingen die enkel op het moment van toedienen werken en niet langdurig. Oxaalzuur is er zo een. Opdat deze flashbehandelingen hun werk kunnen doen, mag er geen gesloten broed aanwezig zijn. 80 % van de mijten zit in het gesloten broed. Deze mijten sterven niet door oxaalzuur of andere flashbehandelingen (met uitzondering van mierenzuur). De kunst bestaat er dus in de volken eerst broedvrij te maken en dan te behandelen. Behandelen terwijl er broed aanwezig is, raakt hoogstens 20 % van de mijten en is dus niet efficiënt. Meer : is nutteloos. Met als gevolg dat je bijenvolk de winter niet doorkomt.

 

 

Terug naar blogoverzicht