Selecteren op zachte bijen blijft een absolute noodzaak
Gepubliceerd op: 2017-08-04
Dit jaar reisde ik met koninginnen in bevruchtingskastjes naar Marken, Ameland en Baltrum, 3 eilanden in respectievelijk Nederland en Duitsland, waar enkel geselecteerde Buckfastbijenvolken opgesteld staan. Op die manier ben je zeker dat je koninginnen met geselecteerde darren paren, die goede eigenschappen met zich dragen : gezondheid, zachtaardigheid, raamvastheid, productiviteit, varroa-tolerantie, zwermtraagheid, enz... Sommigen vragen zich af waarom zoveel moeite doen als je koninginnen toch ook gewoon in je eigen buurt kunnen bevrucht worden met de darren van een dorp verder. Alle bijen zijn toch zachtaardig de dag van vandaag ? Niet ?
Wel … afgelopen weekend werd ik nog eens pijnlijk gewaar dat al die moeite niet voor niets is. Ik ging aan 2 bijenvolken werken bij een collega-imker. Het waren echte ‘straatbijen’, donkergekleurd en afstammelingen van bijen waar al vele jaren geen selectie op zachtaardigheid aan te pas kwam. De koninginnen waren pikzwart.
Voor de zekerheid hadden ik en mijn collega ons goed ingepakt. Kniehoge rubberen laarzen. Een dubbele broek : één met de pijpen in de laarzen en één waarvan de pijpen over de laarzen vielen zodat er toch zeker geen bijen van onder naar boven konden. Stevige bijenjacket. Lederen handschoenen tot aan onze ellebogen. Kortom, we zagen eruit als astronauten.
Ik heb intussen toch al 25 jaar ervaring met bijen van allerlei pluimage : straatbijen, Carnica, Zwarte bij en Buckfast. Vooral met straatbijen en zwarte bijen heb ik al heel wat agressie meegemaakt. ‘K ben dus niet snel onder de indruk en weet van aanpakken. En voorzie mij er dan ook op, vooral als het om ‘straatbijen’ gaat. Met ‘straatbijen’ worden bijen van onbekende oorsprong bedoeld, niet geselecteerd.
Gewapend met veel rook en een sterke watervenevelaar openden we voorzichtig de eerste kast. Het deksel was nog niet van de kast of de hel brak los : tientallen steekduivels stormden naar buiten en staken waar ze maar konden : in onze handschoenen, jacket, onze hoed, ….. Het eerste raampje eruitgehaald. De bijen krioelden als gekken over het raam, velen vlogen op om aan te vallen. Doel was de koningin zoeken. Onmogelijk : overal krioelende bijen, intussen reeds duizenden die rond ons hoofd zoemden en vele tientallen die zich vastklemden in onze handschoenen en jacket. Ondanks al onze voorzorgen werd mijn collega al snel gestoken : in zijn oog en op zijn neus. 2 bijen die blijkbaar toch in het beschermingspak binnenraakten. Ikzelf kreeg tientallen steken dwars door de mouwen van mijn jacket heen. Honderden angels in mijn handschoenen. Kortom : onbegonnen werk om de bijen rustig te onderzoeken. Ik heb het volk opgesplitst en meerdere afleggers gemaakt, waarop ik binnenkort geselecteerde Buckfastkoninginnen zal zetten. Dan terug naar de woning, 100 m ver. Tientallen bijen bleven ons hardnekkig volgen. Snel naar binnen, deur dicht. Eerst eten. Eén uur later terug naar buiten en … nog steeds meerdere bijen die voor de deur hingen en ons onmiddellijk aanvielen. Dit werk aan 2 bijenvolken kostte me meer tijd dan hetzelfde werk aan 20 Buckfastbijenvolken en was nog niet half zo efficiënt.
In ieder geval : ik ben meer dan overtuigd dat selectie broodnodig blijft en niet alleen op gezondheid, vitaliteit, productiviteit, maar ook nog steeds op zachtaardigheid en raamvastheid. Zeker in het dichtbevolkte België. En daar heb ik graag vele honderden kilometers reisafstand voor over.
En nee, er moet niet gevreesd worden dat deze selectie leidt tot volledig passieve bijen, de naam ‘bij’ niet meer waardig. Integendeel : het blijven bijen, een puur stukje natuur, die op tijd en stond een steek kunnen uitdelen. Maar ‘killerbees’ mogen we niet tolereren. En daartoe dient selectie, wat mensen, maar ook de natuur zelf, al sinds hun ontstaan doen.